W ubiegłym tygodniu poznaliśmy zwycięzców konkursu na Plac Nowy w Krakowie. Sąd Konkursu na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej zagospodarowania Placu Nowego w Krakowie zdecydował o przyznaniu dwóch wyróżnień oraz nagród - I, II i III. W tym artykule prezentujemy II i III nagrodę konkursu.
Sąd Konkursu na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej zagospodarowania Placu Nowego w Krakowie zdecydował o przyznaniu:
Pracy 16, II nagrody: 15 tysięcy zł;
Autorzy: Architekt Kajetan Tarnowski, os. II Pułku Lotniczego 27/1, 31-867 Kraków
Kajetan Tarnowski, Ernestyna Szpakowska
Współpraca: Tomasz Salamon
Nagrodę przyznano za klarowną i syntetyczną koncepcję ukształtowania przestrzeni placu o otwartym charakterze cechującą się umiarem i elegancją. Za inspirującą sugestię rozwiązania budynku w narożniku przy ulicy Estery jako „loggia comunale”.
Opis autorski:
Koncepcja urbanistyczno - architektoniczna zagospodarowania Placu Nowego w Krakowie
Opis do projektu
Wytyczne funkcjonalne i przestrzenne do projektu:
- utrzymanie charakteru otwartego placu miejskiego o zasadniczej funkcji targowiska gminnego i uzupełniającej funkcji kulturalnej i gastronomicznej
- otwarcie osi widokowych na budynek "okrąglaka" od strony ul. Meiselsa oraz skrzyżowania ul. Estery i ul. Warszauera.
Założenia projektu:
- realizacja wytycznych poprzez delikatne "zniknięcie" istniejących kubatur, usunięcie niepotrzebnych budowli, słowem oczyszczenie placu
- zachowanie istniejących funkcji z przesunięciem akcentów
- powtórzenie morfologii placu /otwarta część północna /na północ od wlotu ul. Meiselsa/ i zamknięta część południowa /pd. od ul. Meiselsa/ w dyspozycji kubaturowej
- zachowanie istniejących poziomów za wyjątkiem przekonstruowania schodów terenowych w rejonie zachodnim /wlot Meiselsa/, wprowadzenie małej architektury w odpowiedniej, sharmonizowanej tonacji
- utrzymanie istniejącego układu ruchu;
Zrealizowano w nastepujący sposób:
- północna część placu przeznaczona jest na dowolne aranżacje, za pomocą mebli: blatów na nogach i parasoli, łączników, są to elementy powtarzalne plastykowe lub drewniane, można z nich ułożyć dowolność, nawet estradę
- zgrupowano użyteczne kubatury /kasy targowiska, wejście do podziemia toalet, winda osobowo towarowa/ oraz stragany stałe w części południowej placu i ujęto w jedną rytmiczną formę
- usunięto z placu śmietnik, zadaszenia z ruchomymi blatami, budynek administracji /pozostawiając kasy/
- zaproponowano zachowanie istniejących posadzek na placu, wymianę nawierzchni jezdni na kostkę granitową, tak jak i chodniki wzdłuż elewacji
- zaproponowano elementy małej architektury: stalową, przeskalowaną pompę, latarnie wzorowane na projekcie lamp ulicznych Petera Behrensa dla koncertu AEG, powstałych podobnie jak budynek Okrąglaka w początkach XX wieku ponadto proponuje się /nie przesądzając gabarytów/, aby parter budynku, który prawdopodobnie powstanie na działce w narożniku placu i ulicy Estery, przeznaczyć na cele wspólne społeczności lokalnej, realizując otwartą do ulicy loggię, przykrytą budynkiem /znaną na południu europy pod nazwą "loggia comunale"/
Dane liczbowe:
Kubatura – 525m3, w tym 360m3 podziemia i 165m3 część nadziemna;
Powierzchnia użytkowa - 199m2, w tym 54m2 część nadziemna i 145m2 podziemia
Koszt realizacji inwestycji na podstawie niniejszej pracy szacuje się na dwa miliony złotych netto, koszt wybudowania 1m2 części nadziemnej około 3,5 tys. pln, nadziemnej 4,0 tys. pln
Plansze konkursowe:
Po kliknięciu powiększenie w dużej rozdzielczości
Sąd Konkursu na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej zagospodarowania Placu Nowego w Krakowie zdecydował o przyznaniu:
Pracy 07 III nagrody: 10 tysięcy zł;
Autorzy: APA Czech – Duliński – Wróbel Agencja Projektowa „Architektura” sp. z o.o., Ul. Wróblewskiego 3/2, 31-148 Kraków
Zofia Bednarczyk, Jacek Czech, Janusz Duliński, Kuba Kowalczyk, Piotr Wróbel
Współpraca: Artur Biel
Nagrodę przyznano za interesującą koncepcję aranżacji placu z zachowaniem jego posadzki i uwidocznieniem w niej śladów historii.
Opis autorski:
Plac Nowy. Założenia projektowe
1. „Pustka” jest niezbędnym elementem przestrzeni architektonicznej. Plac Nowy powinien na powrót stać się placem „pustym”, przestrzenią czasowo tylko wypełnianą aktywnością mieszkańców i gości. Ma ona
reprezentować ducha amor vacui.
2. Nie sposób ustalić na czym polega „magia” i „klimatyczność” miejsca, zatem działać należy ostrożnie, aby nie zagubić trudnych do zidentyfikowania i niemożliwych do odtworzenia unikalnych wartości,. Autorzy kierując
się zasadą, że nie wszystkie zastane urządzenia i zwyczaje należy zmieniać, proponują szereg - w swoim przekonaniu nieinwazyjnych posunięć. Mają one na celu nie tyle wykreowanie co odsłonięcie pewnych
wartości.
3. Plac Nowy jest zdefiniowany przede wszystkim przez zwarte pierzeje zabudowy i „okrąglak” stojący na płycie. Główna kompozycja jest uzupełniana przez szereg podrzędnych elementów. Projekt zakłada: likwidację
stałych straganów w części wschodniej, północnej i zachodniej, usankcjonowanie straganów stałych w części południowej, sanację „domku zarządcy”, ustawienie stalowej „skrzyni” w miejscu śmietnika, renowację
nawierzchni placu, odtworzenie kostki brukowej w jezdni, ułożenie chodników przy budynkach z płyt betonowych, oświetlenie placu z latarni w chodnikach i opraw na okrąglaku. Na całym placu możliwe jest
prowadzenie handlu i innej działalności regulowanej przez zarządcę przy pomocy elementów czasowych, składanych i usuwanych. Parkowanie samochodów wzdłuż chodników po stronie budynków, wzdłuż krawędzi
placu parkowanie zabronione. Regulacja ruchu pojazdów podlega decyzjom administracyjnym.
4. Okrąglak pozostaje poza zakresem projektu a estetykę działań konserwatorskich pozostawia się specjalistom.
5. W pd-wsch. narożniku należy wznieść budynek o gabarycie i charakterze nawiązującym do kontekstu miejsca. Warto pozostawić w jego elewacji zachowany mur. W przyszłości budynek może zawierać funkcje, które
nie mieszczą się na placu jak np. wc dla niepełnosprawnych.
6. Z funkcjonowaniem rzeczy wiąże się ich zużywanie widoczne w materiałach – fakturach, kolorach. Założeniem autorów nie jest ich całkowite usuwanie i zacieranie ale próba oswojenia i podjęcie pewnego rodzaju
estetycznej współpracy. Widoczne ślady użytkowania – życia materii służącej człowiekowi, napraw oraz wynikająca z tego pewnego rodzaju niedoskonałość powinna pozostać cechą charakterystyczną miejsca.
Dotyczy to: zachowywanej posadzki placu i domku zarządcy, przekształcanych straganów w części pd. oraz projektowanej „skrzyni” i „skrzynek”.
7. „Domek zarządcy” - przewiduje się ograniczoną ingerencję w jego strukturę – wybicie otworów na osi zejść, aranżację wnętrza wg wymagań użytkownika. Poza tym należy przeprowadzić sanację konserwatorską,
która przywróci obiektowi „szlachetną prostotę” utylitarnego budynku „z epoki”.
8. Uznaje się, że stałe stragany po stronie południowej nie zakłócają istoty układu przestrzennego placu. Ich obecność została w projekcie usankcjonowana i w pewien sposób nobilitowana przez użyte materiały.
Skrzynie lad/magazynów towaru oraz fragmenty zniszczonych posadzek pomiędzy zaprojektowano ze stali cor-ten. Tworzą one linię/ciąg przekryty dwuspadowym dachem pokrytym szkłem zbrojonym na konstrukcji
stalowej. Konstrukcja skrzyń w znacznym stopniu powtarza logiczny i funkcjonalny wzór wypracowany przez miejscowych kupców. Przeszklony dach ma otworzyć widoki na niebo. Możliwe są czasowe osłony
przeciwsłoneczne z tkanin impregnowanych. Ilość straganów 6 – 8, w zależności od wielkości, w ramach założonej całkowitej długości pozostaje otwarta.
9. „Duża skrzynia” – sześcienny obiekt/urządzenie o charakterze użytkowym pełni funkcję magazynu zestandaryzowanych składanych straganów („małych skrzynek”), sprzętu do mycia oraz wydzielonej sterylnej komory
śmietnika. Jest zaprojektowany ze stali cor-ten, częściowo perforowanej. Ze względu na swoją wielkość nie może być mobilny, ale powinien sprawiać wrażenie niezbędnego dla funkcjonowania placu urządzenia.
Może być używany w czasie aktywności mających miejsce na placu poprzez użycie jego pomieszczeń lub dachu jako zaimprowizowanej sceny, zaplecza itp.
10. „Małe skrzynki” – standaryzowane konstrukcje – stelaże, wykonane z aluminium, w proporcjach sześcianu, na których można nadbudowywać różne warianty przenośnych/przesuwnych straganów, wynajmowanych
przez handlujących. Jako pokrycie przewiduje się wodoodporne membrany/folie, zacieniające płótna.
11. W związku z tym, że istniejąca posadzka (materiał, ukształtowanie, spadki, rysunek dylatacji itp.) stanowi o charakterze miejsca - projekt zakłada jej zachowanie w maksymalnym stopniu. Niezbędne uzupełnienia
większych fragmentów powinny polegać na odtworzeniu zniszczonych fragmentów w tej samej technologii. Spękania, „klawiszowanie” i inne niedoskonałości – jeśli tylko znacząco nie wpływają na bezpieczeństwo
użytkowania – powinny pozostać. Ingerencję w zastaną substancję, która cudem dotrwała do naszych czasów należy ograniczyć do niezbędnego minimum. Również historia najnowsza – choćby nawet
nieakceptowana w postaci śladów po straganach powinna zostać odnotowana. W ten sposób rysunek posadzki może zostać wzbogacony o dodatkowe wartości, posiadające uzasadnienie głębsze niż tylko decyzja
projektanta. Krawężniki odwzorowujące przekroje istniejących z szarego granitu. Podobnie stojąca na placu pompa otrzymuje oprawę z płyt granitowych, kraty, pokrywy żeliwne.
12. Na powierzchni placu odczytać można różnego rodzaju zdarzenia, ślady zniszczeń, remonty, przebieg infrastruktury itp. Ponadto po zdemontowaniu straganów pozostaną widoczne nieodwracalne ślady po mocowaniu
do podłoża (np. rytmiczne ślady po słupkach). Projekt zakłada ich uzupełnienie swego rodzaju „flekami”, „inkrustacjami”, „wklejkami” czy teŜ „plombami” albo „nieśmiertelnikami”, komponowanymi przy użyciu metali i
kamienia. Mosiężne lub stalowe guzy wklejane w granitowe elementy, polerowane przez pokolenia użytkowników dodawać mogą sensu i smaku.
13. Na placu nie ma potrzeby ustawiania ławek. Słupki – pachołki, z frezowanymi numerami (oznaczenia miejsca/stanowiska na placu targowym) będą bronić plac przed samochodami. Będą jednocześnie naturalnymi
miejscami do siedzenia. Funkcję siedzisk – tak jak dotychczas pełnić może także pompa i schody po stronie zachodniej. Kilka składanych słupków – pachołków stalowych w miejsce kamiennych zapewni możliwość
wjazd pojazdów technicznych na plac.
14. Kosze na śmieci projektuje się jako geometryczne walce ze stali, mocowane do posadzki w miejscach „wklejek” lub wolnostojące.
15. Autorzy bardzo by chcieli, aby „skrzynia”, „skrzynki” i stragany z czasem uzyskały status podobny przynajmniej do „domku zarządcy”, lecz dopuszczają też sytuację, że kiedyś będą one potraktowane jako
niepotrzebne graty i po zdemontowaniu zostaną usunięte z placu.
Cena za opracowanie dokumentacji projektowej wraz z penieniem nadzoru autorskiego: netto: 100 000 zł
brutto: 100 000 x 1,22 = 122 000, 00 zł
Planowany koszt realizacji: netto: 2 000 000 zł
brutto 2 000 000 x 1,22 = 2 440 000, 00 zł
Wskaźnikowa cena 1 m2 pow. użytkowej podziemnej (remont i adaptacja "domku zarzdcy") - 1 400,00 zł / m2 netto
Wskaźnikowa cena 1 m2 pow. użytkowej nadziemnej (remont i adaptacja "domku zarzdcy") - 1 100,00 zł / m2 netto
Plansze konkursowe:
Po kliknięciu powiększenie w dużej rozdzielczości
