Sprostać konsekwencjom II wojny światowej: projektowanie urbanistyczne we współczesnych miastach europejskich

„Sprostać konsekwencjom II wojny światowej: projektowanie urbanistyczne we współczesnych miastach europejskich – Facing Impact of the Second World War: Urban Design in Contemporary European Cities” – to temat cyklu międzynarodowych warsztatów dla studentów architektury, które miały miejsce w Oświęcimiu (2009) i Rotterdamie (2011). Trzecia, ostatnia edycja, odbyła się w Dreźnie, w dniach 17‐31.03.2012 roku.

Studenci z Politechniki Krakowskiej, TU Delft z Holandii, HTW w Dreźnie oraz z HAWK w Hildesheim w Niemczech w trakcie dwutygodniowych warsztatów urbanistycznych podjęli tematy związane z formułowaniem wizji rozwoju Drezna – kolejnego po Oświęcimiu i Rotterdamie – miasta w szczególny sposób dotkniętego przez II Wojnę Światową. Przedmiotem warsztatów był teren tworzący pierścień, otaczający ścisłe centrum miasta, na który składają się przede wszystkim zdegradowane obszary powojennej zabudowy mieszkaniowej o niskiej intensywności, rozdzielone szerokimi pasami ulic.

W trakcie pierwszego tygodnia warsztatów studenci, pracując w siedmiu grupach, zajęli się analizą urbanistyczną, korzystając z tradycyjnych narzędzi i technik mapowania oraz z bezpośredniej eksploracji terenu. Uzupełnieniem tej części warsztatów była seria wykładów i prezentacji, ukazujących m.in. proces militaryzacji Drezna na przełomie XIX i XX wieku, skutki alianckich bombardowań z 13/14 lutego 1945 roku, przyjętą zasadę powojennej odbudowy miasta w oderwaniu od historycznych regulacji i podziałów własnościowych, a także ambitne plany densyfikacji po zjednoczeniu Niemiec w 1990 roku. Procesy ekonomiczne i społeczne ostatnich dwóch dekad wymusiły weryfikację tych planów: wiele przedwojennych budynków wciąż jest nieużytkowanych, a jedynymi obszarami miasta, w których zrealizowano odbudowę o wysokiej intensywności pozostają okolice Neumarkt, Frauenkirche i Prager Strasse.

W drugim tygodniu studenci formułowali strategie i wizje projektowe dla wybranych obszarów miasta. W zamierzeniu miały one odnieść się do różnej perspektywy czasowej – najbliższych miesięcy, 5 i 20 lat. Elementem pracy wybranych zespołów były również eksperymenty społeczne – polegające na zaangażowaniu lokalnej społeczności w procesy przestrzenne. Warsztaty zakończyła publiczna prezentacja i obrona z udziałem ekspertów, planistów, mieszkańców i mediów.

Ważnym uzupełnieniem programu było jednodniowe seminarium, prowadzone przez prof. Nielsa Gutschowa – wybitnego eksperta z zakresu zagadnień odbudowy miast, a także wyjazd studialny do Hildesheim – miasta zniszczonego podczas II Wojny Światowej i kolejnego interesującego przypadku odbudowy po zniszczeniach wojennych.

Warsztaty zrealizowane zostały w ramach grantu LLP Erasmus Intensive Programme, uzyskanego przez zespół z Katedry Kształtowania Przestrzeni Komunikacyjnych Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej pod kierunkiem prof. Krzysztofa Biedy. Koordynatorem projektu jest dr Kinga Racoń‐Leja, a organizatorami tegorocznych warsztatów byli profesorowie HTW w Dreźnie: Cornelius Scherzer oraz Angela Mensing‐de Jong. W warsztatach wzięli również udział wykładowcy z WA PK: dr Bartłomiej Homiński i arch. Michał Palej, z TU Delft: Eelco Dekker, Micha de Haas oraz Marc Schoonderbeek; oraz profesorowie Thomas Kauertz, Michael Sprysch i Michael Wagner z HAWK Hildesheim.

Strona programu ‐ www.urbanwarimpacts.eu

Uczestnicy warsztatów w trakcie zwiedzania Muzeum Militarnego w Dreźnie projektu Daniela Libeskinda, fot. B. Homiński

Studenci w trakcie pracy w grupach warsztatowych, fot. B. Homiński

Prof. Krzysztof Bieda oraz prof. Niels Gutschow w trakcie seminarium, fot. K. Racoń-Leja

Zaproszeni goście w trakcie końcowych prezentacji wyników warsztatów, fot. K. Racoń-Leja

Studenci prezentujący strategię projektową dla wybranego obszaru Drezna, fot. K. Racoń-Leja

Jedna z plansz ilustrujących wyniki analizy